شهادت عمار ماهیت معاویه را روشن میکند

یکی از کسانی که در جنگ صفّین و در رکاب امیر المؤمنین علیه‏السلام به شهادت رسید عمّار بن یاسر بود.پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره عمار فرمود:

تقتله الفئة الباغیة، عمار یدعوهم إلى الله و یدعونه إلى النار.

عمار را گروه ستمگر می‌کشند. عمار آنها را به بهشت دعوت می‌کند و آنها عمار را به سوی آتش.

(صحیح البخاری، ج3، ص207 کتاب الجهاد باب مسح الغبار عن الناس فی السبیل ـ صحیح مسلم، ج8، ص186 ـ عمدة القاری للعینی، ج14، ص109 ـ البدایة و النهایة لإبن کثیر، ج7، ص298)

عمار کسی است که رسول الله (ص) در موردش فرمود:ملی‏ء عمّار ایمانا إلی مشاشه.یعنی: ایمان همه وجود عمّار را در بر گرفته است.(سنن ابن ماجه، همان، ح 147.سنن نسائی، ج 8، ص 115، کتاب الایمان وشرایعه، باب 17، ح 5017.)

پیامبر اکرم(ص) فرمودند : قاتل عمّار در میان آتش جهنّم است.إنّ عمار قاتله وسالبه فی النار(المستدرک ، ج 3 ص 387 ، ثمّ قال : صحیح على شرط الشیخین ولم یخرجاه وهکذا صحّحه الذهبی فی هامشه . .)

این روایت به قدرى محکم و غیر قابل انکار بود که پس از شهادت عمّار عدّه‏اى از دوستان معاویه ؛ مانند عمرو بن عاص ، در حقّانیّت معاویه گرفتار تردید شده واز جنگ دست کشیدند و جمعى زیادى هم به پیروى از عمرو بن عاص از صحنه جنگ با على ( ع ) کنار رفتند ؛

إنّ عمرو بن العاص کان وزیر معویة فلما قتل عمار بن یاسر أمسک عن القتال وتابعه على ذلک خلق کثیر فقال له معویة لِم لا تقاتل ؟ قال قتلنا هذا الرجل وقد سمعت رسول اللَّه - صلى اللَّه علیه وسلم- یقول : تقتله الفئة الباغیة ، فدلّ على أنّا نحن بغاة(إحقاق الحق ، ج 8 ص 448 عن نور الأبصار للشبلنجی ، ص‏90 ؛ خلاصة عبقات الأنوار : 3 / 59 ؛ نفحات الأزهار ، ج 3 ، ص 54 )

وقتى که معاویه موقعیّت را چنین خطرناک دید ، به عمرو بن عاص گفت : ساکت باش ، به خدا سوگند تو همواره در میان نجاست خود غوطه‏ور بودى ، مگر عمّار را ما کشتیم؟ عمّار به دست على و یاران او کشته شد ؛ چون آنها وى را از خانه‏اش بیرون کشیدند و در برابر شمشیرها و نیزه‏هاى ما قرار دادند .فقال‏معاویة : دحضت‏فی‏بولک ، أونحن‏قتلناه؟ إنّماقتله علی وأصحابه جاؤا به حتّى‏ألقوه بین‏رماحنا أو قال بین سیوفنا(مسند أحمد ، ج 4 ص 199 ، مجمع الزوائد ، ج 7 ص 242 ثمّ قال : رواه أحمد وهو ثقة ، المستدرک ، ج 2 ص 155 قائلاً : هذا حدیث صحیح على شرط الشیخین ولم یخرجاه بهذه السیاقة .)

حضرت علی ( ع ) وقتى که این توجیه ناموجّه معاویه را شنید ، فرمود : در این صورت باید بگویند : حمزه وشهداى احد را حضرت رسول اکرم ( ص ) کشت ؛ چون حضرت بود که آنان را از خانه هایشان بیرون کشید در برابر شمشیر مشرکین قرار داد.:لو کنت أنا قتلت عمّاراً لأنّی أخرجته لکان رسول اللّه قتل حمزة وجمیع من قتل فی حربه لأنه هو المخرج لهم(المعیار والموازنة ، ص 97 ؛ وقعة صفّین ، ص 343 ؛ صحیح شرح العقیدة الطحاویّة لحسن بن علی السقاف ، ص 642 ؛ النصائح الکافیة ، ص 39 .)